Schepen bouwen als hobby en broodwinning

Ben je met 60 jaar te oud voor een groot avontuur? Volgens Joost Pot niet. De scheepsbouwer uit Slikkerveer begon in 1872 in Vlaardingen een nieuwe scheepswerf voor de bouw van loggers, schepen voor de haringvangst. Hij hield zich bezig met sterrenkunde en had een afkeer van kletsen en duur gedoe.

En hij was handig. Twee jaar voordat hij in Vlaardingen begon, stuurde Pot zijn werfbaas uit Slikkerveer naar Vlaardingen, om daar op een scheepswerf te leren hoe je loggers bouwt. Tegelijkertijd moest de 12-jarige zoon van de werfbaas aanmonsteren op verschillende haringschepen, om thuis te kunnen vertellen hoe de vangst georganiseerd werd. Bedrijfsspionage? Misschien niet, zegt Henk Brobbel, die in het Stadsarchief onderzoek deed naar Pot. "Ze moesten alles in de praktijk leren want er bestonden nog geen bouwtekeningen. Schepen werden helemaal op het zicht gemaakt."

Verbeteringen

In 1872 wist Pot hoe je een logger bouwt en begon hij met acht man zijn succesvolle werf aan de rivier, ter hoogte van de Koningin Wilhelminahaven. Hij had verbeteringen bedacht in het traditionele loggerontwerp. Brobbel: "Het was de gewoonte om met eikenhout te bouwen, maar Pot gebruikte Amerikaans grenen. Daardoor waren zijn schepen slijtvaster en werden heel oud, zo'n 45 jaar. Hij liet vaten zeewater uit Hoek van Holland komen en legde zijn visnetten erin om het krimpproces te bestuderen. Met die kennis kon hij de netten sterker maken."

Doorvaren

Jaarlijks leverde Pots werf twee schepen op. Ze werden stilletjes te water gelaten, zonder de gebruikelijke plechtigheden. Al snel begon hij bovendien zijn eigen rederij.  Een logger ging met 450 lege haringtonnen naar zee, soms nog meer. Het was booming business. In het hoogseizoen bleven ze zes, zeven weken weg voor de haringvangst. De meeste reders stopten in de winter, maar Pot liet enkele schepen doorvaren om ervaren zeelui te kweken. Dan vingen ze kabeljauw en schelvis, hoewel dat minder opbracht dan de haringvisserij door de grote concurrentie van de trawlervisserij.

Na zijn dood in 1888 zetten zijn zoons het bedrijf voort. In 1903 was Pot met 32 schepen de grootste rederij van Nederland, maar door ontwikkelingen in de visserij en wrijving binnen de familie werd de rederij in 1933 opgeheven.

Fotobijschrift: Rederij Pot was in 1903 met 32 schepen de grootste rederij van Nederland.